U podnóża kapryśnej

   Królowej Beskidów - Babiej Góry - leży najdłuższa wieś w Polsce - Zawoja. 

 Największa pod względem powierzchni wieś w Polsce, posiadająca wybitne walory klimatyczne, krajobrazowe i turystyczne; stąd już w okresie międzywojennym stała się renomowaną miejscowością letniskową.

Zawoja istniała już prawdopodobnie pod koniec XVI wieku jako część wsi Skawicy i nosiła nazwę Skawica Górna. Po raz pierwszy pojawiła się w dokumentach w roku 1646 jako świeżo osadzone Zawoje. Nazwa wsi jest pochodzenia wołoskiego; wywodzi się z dacko-rumuńskiego słowa zavoiu (podmokły las nad urwistym zakolem rzeki) i pierwotnie brzmiała Zawój. Legenda wywodzi nazwę wsi od słowa zabój, wiążąc ją ze zbójnikami, a także od zawojów czyli kobiecych haftowanych chustek, z których wieś słynęła, czy też od wijącej się, zawijającej, krętej drogi.

Swoją sławę zawdzięcza nie tylko znakomitemu położeniu u stóp królowej Beskidów, ale przede wszystkim swojej wielkości. Jest najdłuższą wsią w Polsce i ciągnie się przez 18 km. To też największa wieś w Polsce pod względem powierzchni. Tworzy ją ponad sto osiedli i przysiółków rozsianych na zboczach pobliskich gór, zajmujących w sumie ponad 100 km kw. W Zawoi mieści się siedziba Babiogórskiego Parku Narodowego.

Interesującą przyrodniczą atrakcją Zawoi jest 8-metrowej wysokości wodospad na Mosornym Potoku należący do największych w Beskidach.

Najcenniejszym zabytkiem Zawoi jest kościół par. Pw. Św. Klemensa, powstały w latach 1757-1759, a gruntownie przebudowany w 1888 roku. Naprzeciw niego, w 1836 roku, został wzniesiony stylowy budynek karczmy, który obecnie jest przenoszony na nowe miejsce. Niedaleko kościoła znajduje się drewniany, piętrowy Dworzec Babiogórski, który na początku XX wieku pełnił funkcję stacji turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego. Na pobliskim cmentarzu spoczywa znany poeta Tatr - Franciszek Henryk Siła-Nowicki (1864-1935). Stoi tutaj kaplica pw. Św. Anny z końca XVIII wieku oraz szereg XIX-wiecznych zabytkowych nagrobków.

W Zawoi Policznem w XVIII wieku została wzniesiona piękna murowana kaplica pw. Św. Jana Chrzciciela, pokryta gontowym dachem z cebulastą banią tzw. Zbójnicka.

W Zawoi Mosornem istnieje drewniana kaplica pw. Matki Bożej Anielskiej, wybudowana przez tutejszego gospodarza w latach 1905-1908.

Zwiedzając Zawoję możemy dojrzeć wiele starych kapliczek i figur przydrożnych z XVIII i XIX wieku. W dalszych przysiółkach można jeszcze oglądać nieliczne przykłady tradycyjnego budownictwa.
Jedną z przydrożnych figur Matki Boskiej możemy znaleźć w Zawoi Czatoży, na rozwidleniu dwóch szlaków turystycznych - żółtego i niebieskiego. W majowe wieczory (maj jest miesiącem Matki Boskiej) gospodynie z okolicznych domów, uprzednio przystroiwszy figurkę w różnokolorowe wstążki i kwiaty, zbierają się i śpiewają pieśni.

Zobacz także:

III Żywiecki Korowód Trzech Króli [WIDEO]

Po raz trzeci w